بوسه بر بهشت

در اصل مقام بی‌نظیر حضرت زهرا(سلام الله علیها) در تمام تاریخ بشریّت هیچ شکّی نیست. یکی از زوایای قابل استفاده برای اثبات این مقام، نوع رفتار پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) با دختر خود است. رفتار و گفتار پیامبر به حدّی گویای مقام بلند صدّیقه طاهره(سلام الله علیها) است که برخی از رفتارهای نبیّ اکرم قابل درک برای ما و عموم انسان‌ها نیست؛ البتّه قرار نیست کسی که در رتبه پایین قرار دارد تمام رفتارهای فرد دارای رتبه عالی را درک و هضم کند؛ چه برسد به گفتار و رفتار دو فرد معصوم در برخورد باهم. در این میان امّا رفتار پیامبر اکرم در مقابل دختر گرامیشان از جنس نوری دیگر است که در این نوشتار به کنکاشی هر چند کوتاه در راز محبّت عجیب پیامبر اکرم نسبت به فاطمه زهرا(سلام الله علیهما) روی می‌آوریم.

حوریه‌ای در لباس انسان
در روایت معتبری پیامبر اکرم(صلوات الله علیه و آله) در مورد حضرت زهرا(سلام الله علیها) می‌فرمایند: «إِنَّ فَاطِمَةَ خُلِقَتْ حُورِیَّةً فِی صُورَةِ إِنْسِیَّةٍ؛[1] فاطمه، حوریّه ‏اى است که همانند صورت انسان خلق شده است.» حوریه‌های بهشتی، مطابقت و سنخیّت با حقیقت اعمال و تقرّب الهی دارند. یعنی حوریان بهشتی از جنس طهارت و "أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ" هستند و هیچ سنخیّت و ربطی با آلودگی و گناه ندارند.[2] به همین جهت، قرآن کریم حوریان بهشتی را نصیب انسان‌های با تقوا دانسته و می‌فرماید: «قُلْ أَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذلِكُمْ لِلَّذينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها وَ أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ بَصيرٌ بِالْعِبادِ؛[آل‌عمران/15] بگو: «آيا شما را به بهتر از اينها خبر دهم؟ براى كسانى كه تقوا پيشه كرده‏‌اند، نزد پروردگارشان باغ‌هايى است كه از زير[درختانِ‏] آنها نهرها روان است؛ در آن جاودانه بمانند، و همسرانى پاكيزه و[نيز] خشنودى خدا[را دارند]، و خداوند به[امور] بندگان[خود] بيناست.» اینجاست که به اصلی‌ترین وجه بهشتی بودن حضرت زهرا(سلام الله علیها) که همان طهارت از هرگونه آلودگی است پی‌ می‌بریم. چه آنکه طبق آیه تطهیر[3] که در شأن اهل بیت(علیهم السلام) است و نیز روایات در مورد وجه تسمیه حضرت زهرا(سلام الله علیها)[4] و همچنین تقوای عملی فوق العادّه‌ای که درباره ایشان نقل شده است همگی نشانگر نهایت درجه پاکی و طهارت صدّیقه اطهر(سلام الله علیها) است. پس تصوّر هر گونه خطا و آلودگی(حتّی غیراختیاری) از جانب حضرت زهرا(سلام الله علیها) مردود و غلط است.

عصمت عواطف
پیامبر اکرم به عنوان گل سرسبد معصومین(علیهم السلام)، حتّی ابراز احساسات و عواطف ایشان، منطبق بر شرع اسلام و دستورات الهی است. چه آنکه اگر غیر از این باشد نمی‌تواند الگوی تمام عیار قرار گیرد. چنانکه خداوند متعال می‌فرماید: «لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً؛[احزاب/21] مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مى‏‌كنند.» با حفظ این مقدّمه، تحلیل کلّی اوج ابراز عواطف پیامبر اکرم که همان بوسیدن و اکرام حضرت زهرا(سلام الله علیهما) است، روشن می‌شود. مقام عصمت و رسالت نبیّ اکرم اقتضاء می‌کند حتّی بوسیدن‌های ایشان نیز در مسیر انجام رسالت ایشان باشد؛ چرا که خروج از این محدوده باعث انحراف اذهان مردم خواهد شد.

تحلیل عاطفی رفتار پیامبر
دین اسلام نسبت به اکرام و محبّت به فرزندان به خصوص دختران و به خصوص وقتی در سن کمی هستند سفارش اکید دارد.[5] یکی از اسرار محبّت به کودکان، پاکی و عصمت خاص دوران کودکی است. ایمان و حق طلبی و پرهیز از آلودگی‌ها انسان را جویای پاکی، صداقت و نور می‌کند. انسان‌های با ایمان در بین ظلمت‌های گناه در جامعه دلتنگ و مشتاق پاکی می‌شوند. بهشت، مصداق کامل سرزمین پاکی‌هاست.[6] نکته دیگر در مورد فرزندان صالح است که پیامبر اکرم می‌فرمایند: «إنَّ الوَلَدَ الصّالِحَ رَيحانَةٌ مِن رَياحينِ الجَنَّةِ؛[7] فرزند شايسته و خوب گلى از گل‏هاى بهشت است.» بعد از این توضیحات، اکنون به این روایت پیامبر اکرم اشاره می‌کنیم که می‌فرمایند: «فَفَاطِمَةُ حَوْرَاءُ إِنْسِيَّةٌ فَكُلَّمَا اشْتَقْتُ إِلَى رَائِحَةِ الْجَنَّةِ شَمِمْتُ رَائِحَةَ ابْنَتِي فَاطِمَةَ؛[8] فاطمه(علیها السّلام) حوریه ای است به صورت انسان که من هر گاه مشتاق بوی بهشت می شوم، دخترم فاطمه(علیها السّلام) را می‌بویم.» این روایت، در واقع دلیلی بر عاطفه شدید پیامبر به دختر خود است. یعنی تمام اظهار محبّت‌های منحصر به فرد و فراتر از عرف که ایشان نسبت به حضرت زهرا(سلام الله علیها) دارند، خبر از عالم معنا و پاکی فوق العادّه و مقام معنوی خاص حضرت صدّیقه کبری(سلام الله علیها) می‌دهد و ربطی به احساسات دنیایی ندارد.

نتیجه اینکه؛ بوسه‌ها و عواطف خاصّ و فراتر از عرفی که پیامبر عظیم الشأن اسلام به عنوان برترین رسول خدا نسبت به دخترشان فاطمه زهرا(سلام الله علیها) دارند از جنس دنیا نیست و ریشه در مقام معنوی و طهارت روحی حضرت زهرا دارند.

پی‌نوشت
[1]. طبرى آملى صغير، محمد بن جرير بن رستم‏؛ دلائل الإمامة( ط- الحديثة)، قرن5، محقق / مصحح: قسم الدراسات الإسلامية مؤسسة البعثة؛ ناشر: بعثت‏، قم، سال چاپ: 1413 ق‏، ص146.
[2]. بقره،25- آل‌عمران؛15- نساء؛57.
[3]. «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً؛[احزاب/33] خداوند فقط مى‏خواهد پليدى و گناه را از شما اهل بيت دور كند و كاملًا شما را پاك سازد.»
[4]. امام صادق(علیه السلام): «لِفَاطِمَةَ ع تِسْعَةُ أَسْمَاءَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَاطِمَةُ وَ الصِّدِّيقَةُ وَ الْمُبَارَكَةُ وَ الطَّاهِرَةُ وَ الزَّكِيَّةُ وَ الرَّاضِيَةُ وَ الْمَرْضِيَّةُ وَ الْمُحَدَّثَةُ وَ الزَّهْرَاءُ ثُمَّ قَالَ ع أَ تَدْرِي أَيُّ شَيْ‏ءٍ تَفْسِيرُ فَاطِمَةَ قُلْتُ أَخْبِرْنِي يَا سَيِّدِي قَالَ فُطِمَتْ مِنَ الشَّر: فاطمه اطهر نزد خدا داراى- 9- اسم بود بدين شرح: 1- فاطمه 2- صديقه 3- مباركه 4- طاهره 5- زكيه 6- راضيه 7- مرضيه 8- محدثه (بفتح حاء و دال با تشديد) 9- زهراء. سپس امام صادق فرمود: آيا تفسير و معنى كلمه فاطمه را ميدانى؟ گفتم: اى آقاى من! برايم شرح بده، فرمود: يعنى آن بانو از شر و فتنه بر كنار بود.» (مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏؛ بحار الأنوار( ط- بيروت)، 1110ق، ناشر: دار إحياء التراث العربي‏، سال چاپ: 1403 ق‏، ج43، ص10.)
[5]. پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله): أَحِبُّوا الصِّبيانَ وَ ارحَمُوهُم و َإذا وَعَدتُمُوهُم شَيئا فَفُوا لَهُم فَإنَّهُم لا يَدرُونَ إِلاّ أَنَّكُم تَرزُقُونَهُم: كودكان را دوست بداريد و به آنان مهربانى كنيد و هرگاه به آنها وعده داديد وفا كنيد زيرا آنها شما را روزى دهنده خود مى‏ دانند.(كلينى، محمد بن يعقوب‏؛ الكافي( ط- الإسلامية)، 329ق، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد؛ ناشر: دار الكتب الإسلامية، تهران، سال چاپ: 1407 ق‏، ج6، ص49.)
[6]. «عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُورا؛[انسان/21] بر اندام آنها[بهشتيان‏] لباسهايى است از حرير نازك سبز رنگ، و از ديباى ضخيم، و با دستبندهايى از نقره آراسته‌‏اند، و پروردگارشان شراب طهور به آنان مى‌نوشاند!»
[7]. كلينى، محمد بن يعقوب‏؛ الكافي( ط- الإسلامية)، 329ق، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد؛ ناشر: دار الكتب الإسلامية، تهران، سال چاپ: 1407 ق‏، ج6، ص3.
[8]. ابن بابويه، محمد بن على‏؛ الأمالي( للصدوق)، 381ق، ناشر: كتابچى‏، تهران، سال چاپ: 1376 ش‏، ص461.

منبع مطلب